ОБАВЕШТЕЊЕ О ПОДЕЛИ БЕСПЛАТНИХ КАРАТА ЗА „БЕТОН МАХАЛУ“
62. BEOGRADKI FESTIVAL DOKUMENTARNOG I KRATKOMETRAŽNOG FILMA - “MARGINA DOX”
U okviru 62. Beogradskog festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma u Domu kulture Studentski grad održaće se program Margina Dox od 24. do 29. marta 2015, čiji je selektor Dimitar Anakiev. Ulaz na projekcije u okviru ovog programa je slobodan.
“Postoje značajne razlike izmedju nekadašnjeg socijalističkog i današnjeg kaptalističkog “crnog talasa”- pre svega u okolnostima u kojima nastaje: jugoslovenski “crni talas” nastaje u uslovima istorijske pobede dok post jugoslovenski “crni talas” nastaje nakon istorijskog poraza. Ni jedna današnja država bivše Jugoslavije ne doseže ni polovinu socijalističke privredne proizvodnje a položaj filma u nezavisnoj i nesvrstanoj Jugoslaviji bio je mnogo bolji od filma koji nastaje na istorijskom zgarištu prepušten tržišnoj stihiji, što je danas slučaj. “Crni talas” iz doba socijalizma se obično locira u godine izmedu 1958 i 1973, dakle u period pre staljinističke (birokratske) kulturne revolucije u Jugoslaviji, kada su društvene prilike bile povoljne (privredna rast, posleratna obnova zemlje, socijalistička demokratija) a društveni kriticizam stimulisan kao sredstvo dijalektičkog sagledavanja i unapredjivanja društva. Budžetski finasiran jugoslovenski autorski film mogao je da mobiliše značajne društvene potencijale dok je danas filmski autor usamljeni pojedinac izolovan na društvenoj margini koji obstaje kao takav jedino zbog tehnološke revolucije koja je video tehniku učinila široko dostunom. Jugoslovenski “crni talas” se odlikovao velikim brojem filmova i autora a takodje i značajnim uspesima (od 1958 do 1973 u Jugoslaviji je proizveden 431 film od kojih je cenzurisano 30 do 40, dakle 7-9% što je verovatno manji procenat cenzurisanih filmova od cenzure koju danas sprovodi kapitalizam putem kontrole tržišnih standarda). U Jugoslaviji 1973 dolazi do birokratskog zaokreta u celom društvu a u umetnosti počinju da važe ideološki kriterijumi koji guše slobodu stvaranja. Počinje period “crvenog talasa” koji karakteriše ideološki film i nekritični pristup stvarnosti u maniru “socijalističkog Hollywooda”. Zbog toga mnogi kritičari smatraju “crni talas” istorijskom pojavom iako su postojali i još postoje autori, poput Želimira Žilnika, koji su nastavili da traju kao autori kritičkog filma i u doba “crvenog talasa” pa i tokom mafijske restauracije kapitalizma (tzv. “tranzicija”), prkoseći shvatanju o privremenom, istorijskom karakteru “crnog talasa” i dokazujući ukorenjenost kritičkog filma na prostorima bivše Jugoslavije.
Autori post jugoslovenskog “crnog talasa” su malobrojni upravo zbog teških društvenih uslova, težih od onih iz doba oživelog staljinistizma: jer nacionalizam je jednako totalitarna ideologija kao i staljinizam (proizrokujući brojne ratove devedesetih) a egzistencialni uslovi na Balkanu su usled masovne pljačke društvene imovine i osiromašenja danas mnogo lošiji od onih iz socijalističke Jugoslavije. Ne iznenadjuje zato da se mnogi autori okreću komercijalnom filmu i samo retki uspevaju da uspostave kontinuitet u radu na kritičkom filmu iako vreme u kojem živimo vapi za društvenom kritikom . Karakteristika ove grupe autora je nezavisan i nepatvoren odnos do realnosti.”
Selektor programa Dimitar Anakiev